Cây nhàu

Cây Nhàu còn có tên cây Ngao, nhàu núi, giầu. Tên khoa học Morinda Citrifolia L, thuộc họ Cà Phê (Rubiaceae)

1. Mô tả cây nhàu

Cây nhàu là một cây cao chừng 6 – 8m, thân nhẵn, thường mọc hoang ở những nơi ẩm thấp dọc bờ sông bờ suối.

Cây có nhiều cành to, lá mọc đối hình bầu dục, nhọn ở đầu, dài 12 – 15cm. Hoa nở vào tháng 1 – 2. Quả chín vào tháng 7 – 8. Quả hình trứng, xù xì, dài chừng 5 – 6cm; khi non có màu xanh nhạt, khi chín có màu trắng hoặc hồng, mùi nồng và cay. Ruột quả có một lớp cơm mềm ăn được, chính giữa có một nhân cứng. Nhân dài chừng 6 – 7mm, ngang chừng 4 – 5mm, có 2 ngăn chứa 1 hạt nhỏ mềm.

2. Phân bố, thu hái và chế biến cây nhàu

Có thể trồng dễ dàng ở các tỉnh miền Nam nước ta. Người ta dùng lá, quả, vỏ, rễ  làm thuốc. Rễ hay dùng nhất dưới dạng phơi hay sấy khô. Các bộ phận khác dùng tươi.

3. Thành phần hoá học cây nhàu

Vỏ rễ chứa glucozit anthraquinonie gọi là morindin C28H30O15 có tinh thể hình kim màu vàng, tan trong nước sôi, ít tan trong nước lạnh, không tan trong ête, tan trong các chất kiềm để cho màu đỏ vàng cam.

Mới đây (1961.J. Sci. Industr.  Res. 7 : 331 – 333) một số tác giả đã xác định trong cây nhàu không phải chỉ có một chất anthraglucozit  morindin mà là một hỗn hợp gồm nhiều chất anthraglucozit như : damnacantal hay 1-metoxy - 2 – focmyl - 3 – oxyanthraquinon,  chất   1- metoxyrubiazin hay 1-metoxy-2-metyl-3-oxyanthraquinon, chất alizarin, chất  morindon hay  1-oxy-2-3- dimetoxyanthraquinon.

4. Tác dụng dược lý

Trên các vật thí nghiệm, rễ cây nhàu có những tác dụng sau đây :

• Nhuận tràng nhẹ và lâu dài.
• Lợi tiểu nhẹ
• Làm êm dịu thần kinh trên thần kinh giao cảm.
• Hạ huyết áp
• Độ độc không đáng kể và không gây nghiện.

5. Công dụng và liều dùng

Theo bác sĩ Đặng Văn Hồ, rễ nhàu được người miền Nam dùng làm thuốc chữa bệnh cao huyết áp. Nhân dân dùng rễ  nhàu sắc uống hằng ngày thay nước chè, uống hàng tháng. Một số hiệu thuốc đã chế thành cao rễ nhàu. Liều dùng hàng ngày 30 – 40g rễ, sắc và uống thay nước chè trong ngày. Sau chừng 15 hôm sẽ thấy kết quả. Nhưng phải uống liên tục 2 – 3 tháng liền, sau đó tiếp tục uống với liều giảm dần.

CÂY NHÀU - DS. ĐỖ TẤT LỢI